خواب یکی از نیازهای ضروری انسان است که نشاط روحی و جسمی انسان به واسطه آن حاصل می شود اما این نیاز نیز در حد متعارف و متعادل نیاز به ارضاء شدن دارد.
متخصصین مقدار خواب لازم برای یک جوان را در مدت ۲۴ ساعت ۷ الی ۸ ساعت می‌دانند. خروج از حد اعتدال خواب، پر خوابی یا کم خوابی، خود باعث مشکلاتی می‌شود که در کل برای سازمان روانی و فیزیولوژیکی ضررهایی در پی دارد و در هر حال باعث فرسودگی و عدم لذت از زندگی می‌گردد.
علل فزون خوابی (پرخوابی)
علل مختلفی در فزون خوابی نقش دارند گاهی چند علت دست به دست هم می‌دهند و باعث کسالت زیاد و پر خوابی می‌گردند در ذیل به برخی از این علل اشاره می‌کنیم.
← محیط
گاهی انسان در محیطی زندگی می‌کند که اطرافیان آن کسل و پرخواب هستند و از آن جایی که مجالست‌ها و نشست و برخاست‌ها بر انسان تأثیر می‌گذارد انسان نیز این صفت ناپسند را از اطرافیان کسب می‌کند و از سویی دیگر دوستی و معاشرت با افراد پرکار، منظم، با نشاط بر انسان اثر می‌گذارد و انسان اگر مثل او نشود حداقل رنگ و بو او را می‌گیرد رنگ و بویی که سرانجام او را به موفقیتو نشاط می‌رساند.
← شکست های متوالی (درماندگی آموخته شده)
گاهی انسان شکست‌های پی در پی ای را تجربه می‌کند که با این شکست‌ها اگر با دید منفی صرف نگاه شود در ذهن از خود انسانی مأیوس، ناامید، می‌سازد انسانی که همه درهای موفقیت وپیروزی را به سوی خود بسته می‌بیند و تنها راه را فرو رفتن در لاک خود می‌بیند (کسالت، پرخواب، شکست)
← تسویف (اهمال کاری و فردا فردا کردن ها)
گاهی انسان به خاطر اینکه از زندگی لذت ببرد کار روزانه خود را به تعویق می‌اندازد تا جایی که این امر برایش به شکل عادت زشت تنبلی در می‌آید عادتی که انسان در آئینه آن جز ناکامی چیزی را نمی‌بیند به همین خاطر هر روز ارزیابی او از توانایی‌هایش کمتر و کمتر می شود تا اینکه از خود یک انسانی بی‌مایه و ناتوان در هر کاری می‌سازد انسانی که نسبت به همسالان خود وامانده است.
مجموع تنبلی های کوچک تنبلی‌های بزرگ تنبلی های کامل (عادت) احساس ناکامی (کسالت و پرخوابی)
← بی کاری و عدم فعالیت‌های فیزیکی
انسان‌هایی که کارهای فیزیکی و بدنی مناسبی و تحت برنامه‌ای منظم دارند هیچ گاه تعادل خوابشان به هم نمی‌خورد چرا که در چهارچوب کاری آنها باید از ساعت مخصوص سرکار حاضر شوند و خلاف از این برنامه برای آنها خطر از دست دادن شغل و امتیازات شغلی (ازدواج، مسکن، تفریح مناسب و….) را به همراه دارد. از سویی افرادی که از یافتن شغل و یا رشته مورد علاقه خود به بن بستامید رسیده‌اند بخاطر اینکه رشد و شکوفایی استعدادهای خود را در پرتو کارشان نمی‌بیند و گاهی هم بازتاب‌های نامناسبی از اطرافیان مثل (بی عار، تنبل، بی دست و پا و….) دریافت می‌کنند سر از کسالت در می‌آورند تا جایی که خود نیز به این باور می‌رسند که از دیگران کمبودهای فکری، استعداد و… دارند.
← اختلال
فزون خوابی گاهی منعکس کننده حالات مرضی مختلف و در پاره‌ای از بیماران افسرده به خصوص در نوجوانان و بزرگسالان است.
← پرخوری و چاقی
به تجربه همگی دریافته‌ایم که وقتی که غذای زیادتری می‌خوریم احساس سنگینی و خواب آلودگی می‌کنیم. افرادی که از شکل اضافه وزن( چاقی) رنج می برند بخاطر عدم فعالیت زیاد یا مشکلاتی در کارهای روزانه و شغلی و حرفه‌ای خود مواجه می‌شوند که این امر می‌تواند سبب کسالت، تنبلی، افسردگی و خواب‌های مکرر در طول ساعت روز گردد (مطالعه زندگینامه آنتونی را ببینند در این زمینه خالی از لطف نیست او اول بخاطر عدم یافتن کار مورد علاقه مدت‌ها و سال‌ها در خانه و بی‌فعالیتی به سر می‌برد و به شکل چاقی مفرط روبرو می‌شود وقتی به خود می‌آید فعالانه حرکت می‌کند دنبال چاره می‌رود تا جایی که جلسات او در آمریکا زبان زد می‌شود. )
← عادات مداوم به ورزش های جسمانی
انسان در این ورزش‌ها بجای اینکه نیروی لازم را جهت زندگی خود بدست آورد کلیه سرمایه انرژی خود را در باشگاه‌های ورزشی و…. هزینه می‌کند به طوری که انرژی دیگری برای فعالیت‌های روزانه ندارد.
← عادت
گاهی انسان جلوی کار و یا صفت بدی را نمی‌گیرد و این صفت در او ریشه می‌دواند به گونه‌ای که به آن کار عادت می‌کند و خلاف آن را بخواهد انجام دهد مشکل ساز می‌شود. (که نیاز است به شکل تدریجی درمان گردد) آری خواب خواب می‌آورد.
← بی هدفی در زندگی
نیافتن جواب سؤال‌های بنیادین زندگی، از کجا آمده ام به کجا می‌روم و…
← احساس بی مسئولیتی (دنیا و آخرت)
احساس بی‌مسئولیتی یکی دیگر از علل کسالت است.
← باورهای نادرست
مثل این باور غلط که (همه موفق‌ها موفق به دنیا آمده اند و….)
فزون خوابی(hyper _ Sonia)
فزون خوابی گاهی از حد تجاوز می‌کند به گونه‌ای که کاملاً مشکل مرضی و ناهنجاری کامل به خود می‌گیرد مدت خواب شبانه بین ۸تا ۱۲ ساعت به طول می‌انجامد فرد از خواب احساس نیرو بخشی نمی‌کند و فرد به سختی می‌تواند صبح‌ها از خواب بیدار می‌شود از سویی دیگر خواب‌های متعدد روزانه از یک ساعت بیشتر می‌شود این اختلال مشکل قطع روابط خانوادگی و اجتماعی فقدان کارآمدیکاهش تمرکز و نارسایی حافظه، درماندگی بارز، عدم انجام تکالیف روزانه را در پی دارد فزون خوابی گاهی منعکس کننده حالات مرضی مختلف مثل افسردگی است هر گاه علائم فوق در فردی حاصل گردد باید سریع به روان‌پزشک مراجعه نماید تا به زندگی عادی و نشاط زندگی باز گردد.
منبع:wikiporsesh
