داتورا (Datura stramonium L) یا تاتوره که در عربی صفیرالسلطان نامیده شده است گیاهی است یکساله به ارتفاع ۲۰۰ _ ۵۰ سانتیمتر، از تیره سیبزمینی.
جزو گیاهان داروئی محسوب میشود. از این گیاه ماده آتروپین بدست میآید که خاصیت ضدسم دارد؛ ولی خود این گیاه به شدت سمی میباشد. آب موجود در آوندهای این گیاه اگر در چشم ریخته شود باعث بازماندن مردمک چشم میشود. اگر جوشانده این گیاه به کسی خورانده شود، اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیرارادی میشود. و مصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ میشود.
تاتوره از جمله گیاهان سمی است که استفاده از آن به صورت فرآوری در صنایع داروسازی مورد استفاده قرار میگیرد.
برگ و گل گیاه و دانه گیاه حاوی الکالوئیدهای هیوسیامین، آتروپین و اسکوپولامین است این مواد اسپاسمولیتیک یا آرام کننده تشنج هستند.
- از این گیاه مادهای به نام «آتروپین» استخراج میشود که خاصیت ضد زهر دارد.
- نکتهی جالب اینجاست که خود علف تاتوره گیاهی سمی است.
خواص درمانی تاتوره
- در طب سنتی از آن برای درمانِ سیاه سرفه، سرفههای عصبی، دردهای عصبی، تشنج، بیاختیاریِ دفع ادرار و نقرس استفاده شده است.
- در برخی منابع اشاره شده که بهصورت سیگار برای کم کردن اثرات آسم به کار برده شده.
- در منابعی دیگر برای آنفولانزا و آنفولانزای خوکی و برخی ناراحتیهای اعصاب نیز مفید ذکر شده است.
- فرآوردههای دارویی این گیاه ضد درد، مسکن و مخدر است و ماده آتروپین موجود در آن باعث گشاد شدن مردمک چشم شده و بزاق دهان را کاهش میدهد.
- این گیاه دفع ادرار را کنترل کرده و نفخ معده را نیز میکاهد،
- تاتوره برای قطع عرق زیاد بدن و تسکین حملات آسم مفید است.
- عصاره دانه و میوه آن برای رفع شوره سر و جلوگیری از ریزش مو بسیار مفید و جوشانده آن برای بدن برای تحلیل ورمهای استسقاء و قطع عرق بدن نافع و ضماد آن برای زخمها و سوختگیها موثر است.
- ضماد آن برای زخمها و سوختگیها موثر است.
ملاحظات دارویی
گیاه تاتوره.Datura stramonium L از گیاهان طبی است که در ایران به عنوان داروی ضد درد خوبی معرفی شدهاست، اما مشخص شده مصرف بیرویه این گیاه (در انسان به شکل سیگار) موجب بروز عوارضی مثل افزایش فعالیت ترشحی و حرکت دستگاه گوارشی میشود.
مشکلاتی مانند خشکی دهان و گلو، مشکلات بینایی، تپش قلب، تنگی نفس و استفراغ از علایم مسمومیت با این گیاه است که میتواند حتی به مرگ منجر شود.
مصرف این گیاه بخصوص برای کودکان و زنان باردار و دارندگان ناراحتیهای قلبی، ناراحتیهای گوارشی، یبوست، تب و ناراحتی مری، انواع فتق، برخی ناراحتیهای چشم و مبتلایان به احتباس ادرار بسیار خطرناک است.
تذکر
- باید توجه داشت که مصرف این گیاه به دلیل سمی بودن و به صورت معمول جایز نیست و فرآوردههای دارویی آن در طب گیاهی مورد استفاده دارد.
- مصرف گیاه خام یا فرآورده های غیر استاندارد آن به هیچ وجه توصیه نمی شود.
- بههیچعنوان نباید از آن بدون دستور پزشک استفاده کرد